20
апрель
2017
Мерекелік іс-шаралар
Мавзуси: рухани жаңғыру
Мәхсити: 1. Оқуғучиларни Президентимиз Н.Назарбаевниң «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» әмгиги билән тонуштуруш;;
2. Асасий тапшурмилар вә йөнилишләр һәққидә чүшәнчисини кәңәйтиш;
3. Қазақстанлиқ патриотизмға тәрбийиләш
Көрнәкликләр: презентация
Кәчниң бериши
1Е.б:-Һөрмәтлик устазлар вә оқуғучилар! Кечимиз бүгүнки күнниң асасий һөжжәтлириниң бири болған, йәни 2017 –жилниң 3-июль күни чиққан Президентимиз Н.Назарбаевниң «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақалисиниң мәхсити вә асасий йөнилишлиригә, мошу йөнилиштә атқурулуватқан ишлар һәққидә тохтилишқа асасланған.
Кечимизни патриотлуқ роһта, Қазақстан һәққидә шеирий мисралардин башлаймиз. 1-оқуғучи:
Елімнің атын айтсам-Қазақстан!
Жерімнің атын айтсам-Қазақстан!
Қойнауы қазынаға толған мекен,
Байлығым айтсам –Қазақстан!
Қазақстан- бабамнан қалған мұра,
Сенбейсің бе? Даламнан бар да сұра!
Ел мен жерді дұшпанға таптатпаған
Батырларым демесем болар күнә!
2-оқуғучи.
Қазақстан –ұлт атын ұлықты еткен,
Ұлылардың арманын ұлықты еткен
Өзге де ұлт –ұлысқа қоныс болып,
Оларға да жақсылық үйіп төккен.
Қазақстан – Республикам! Мақтанышым!
Мен сені жырлаймын мақтан үшін.
2 Е.б:Кечимиз 2 бөлүмдин ибарәт. 1-бөлүм-теориялиқ бөлүм: Нұрсұлтан Назарбаев. Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру
2-бөлүм-практикилиқ: Нұрсұлтан Назарбаев. Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру-әмәлиятта
1Е.Б: 1-бөлүм Нұрсұлтан Назарбаев. Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру
2Е,б: Мақалә төвәндики бөлүмләрдин туриду:
Киришмә
І. ХХІ әсирдики миллий аң-сезим тоғрилиқ
ІІ.Таяу жылдардағы міндеттер
Хуласә
1Е.б: Рухани жаңғыру бүгүн башланған иш әмәс..
Атап ейтқанда, төвәндики ишлар әмәлгә ашурулди:
1.2004- жили «Мәдени мұра» программиси асасида Қазақстан территориясидики тарихий-мәдәний ядикарлиқлар йеңиланди.
2.2013-жили «Халық – тарих толқынында» программиси арқилиқ дуния архивлиридин миллий тарихимизға мунасивәтлик мәлуматлар, системилиқ түрдә жиғилип, тәкшүрүлди
Президентимиз әндики новәттә рухани жаңғыруни немидин башлаш керәк дегәндә мундақ деди:.
1 Е.б: «Мен еліміз мықты, әрі жауапкершілігі жоғары Біртұтас Ұлт болу үшін болашаққа қа¬лай қадам басатынымыз және бұқаралық санବны қалай өзгертетініміз туралы көзқарас-тарым¬ды ортаға салуды жөн көрдім. Бұл ретте, тұтас қоғамның және әрбір қа¬зақ¬стан-дықтың санасын жаңғыртудың бір¬неше бағы¬тын атап өтер едім.»
2Е.б: Қазақстанлиқларниң аң-сәвийәсини йеңилашта 6 йөнилишкә тохталди.
6. Бәсекелік қабілет
Бәсекелік қабілет дегеніміз – ұлттың аймақтық немесе жаһандық нарықта бағасы, я болмаса сапасы жөнінен өзгелерден ұтымды дүние ұсы¬на алуы. Бұл материалдық өнім ғана емес, соны¬мен бірге, білім, қызмет, зияткерлік өнім немесе сапалы еңбек ресурстары болуы мүмкін.
2. Прагматизм – өзіңнің ұлттық және жеке байлығыңды нақты білу, оны үнемді пайдаланып, соған сәйкес болашағыңды жоспарлай алу, ысырапшылдық пен астамшылыққа, даңғойлық пен кердеңдікке жол бермеу деген сөз.
Нақты мақсатқа жетуге, білім алуға, саламатты өмір салтын ұстануға, кәсіби тұрғыдан жетілуге басымдық бере отырып, осы жолда әр нәрсені ұтымды пайдалану – мінез-құлықтың прагматизмі деген осы.
Яғни, реализм мен прагматизм ғана таяу онжылдықтардың ұраны болуға жарайды.
3. Ұлттық бірегейлікті сақтау
Ұлттық жаңғыру деген ұғымның өзі ұлттық сананың кемелденуін білдіреді.
Оның екі қыры бар.
Біріншіден, ұлттық сана-сезімнің көкжиегін кеңейту.
Екіншіден, ұлттық болмыстың өзегін сақтай отырып, оның бірқатар сипаттарын өзгерту
Біріншісі – ұлттық код, ұлттық мәдениет сақталмаса, ешқандай жаңғыру болмайды.
Екіншісі – алға басу үшін ұлттың дамуына кедергі болатын өткеннің кертартпа тұстарынан бас тарту керек.
4. Білімнің салтанат құруы
Білімді, көзі ашық, көкірегі ояу болуға ұмтылу – біздің қанымызда бар қасиет.
Табысты болудың ең іргелі, басты факторы білім екенін әркім терең түсінуі керек. Жас-тары¬мыз басымдық беретін межелердің қатар¬ында білім әрдайым бірінші орында тұруы шарт. Себебі, құндылықтар жүйесінде білімді бәрінен биік қоятын ұлт қана табысқа жетеді.
5. Қазақстанның революциялық емес, эволюциялық дамуы
Біздің кешегі тарихымыз бұлтартпас бір ақи¬қатқа – эволюциялық даму ғана ұлттың өр¬кен-деуіне мүмкіндік беретініне көзімізді жеткізді.
6. Сананың ашықтығы
Көптеген проблема әлемнің қарқынды өзгеріп жатқанына қарамастан, бұқаралық сана-сезімнің «отбасы, ошақ қасы» аясында қалуынан туын¬дайды
Егер қазақстандықтар жер жүзіне үйден шық¬пай, терезеден телміріп отырып баға беретін болса, әлемде, құрлықта, тіпті іргедегі елдерде қандай дауыл соғып жатқанын көре алмайды.Көкжиектің арғы жағында не болып жатқанын да біле алмайды. Тіпті, бірқатар ұстанымдарымызды түбегейлі қайта қарауға мәжбүрлейтін сыртқы ықпалдардың байыбына барып, түсіне де алмай қалады.
1 Е.б: 2-бөлүм
ІІ. ТАЯУ ЖЫЛДАРДАҒЫ МІНДЕТТЕР
2 Е.б: Келәчәктә ишлинидиған ишлар, вәзипиләр:
2 Е.б: Алди билән бүгүнки күндә әмәлгә ашурулуватқан, асасән бизниң мәктәптә атқурулуватқан ишларға тохтилип өтәйли
1 Е.б: 1) 2012-жилниң декабрь ейида йоллиған «Қазақстан-2050» Стратегиясида «2025- жил¬дин башлап латин алфавитиға көчүш тоғрисида ейтилған. Мәзкүр мақалидә
Президентимиз Н.Ә.Назарбаев латин һәрипигә көчүш ишлирини жанландуруш һәққидә, актуаллиғи һәққидә ейтқан болса, һазир мана латин алфавити тәстиқлинип, қол қоюлди. Латин алфавитида 32 һәрип бар. Бу лайиһә жәмийәтлик пикирләрни инавәткә елип ишләнгән латин графикиси асасидики қазақ елипбәсиниң умумий стандартиниң лайиһәси болуп һесаплиниду.
2 Е.б: Латин графикиси ихчам вә инглизчә клавиатуриға мас келиду, наһайити қолайлиқ йезиқ. Бку лайиһәдә пәқәт үстүнки апострофлар елинип, қалған апострофлар ишлитилмигән.
1Е.б: Уйғур тилиға хас өзгичиликләр: Қазақ латин йезиғидики Jj(Жж) һәрипидин апостроф арқилиқ J'j'(Жж) һәрипи ясалди, чүнки бу икки тавушниң тилда ясилиш орни йеқин. Қазақ тилида һ тавуши наһайити аз учрашқачқа, униң х тавуши билән биллә һ һәрипи арқилиқ ипадиләнгән болуши мүмкин. Уйғур тилида бу икки тавуш охшашла кәң ишлитилгәнликтин, улрани бөлүп қариған тоғра. Шуңлашқа улар айрип берилди. һ-һ, х-х
2 Е.б:2) «Йеңи гуманитарлиқ билим. Қазақ тилидики 100 йеңи китап » лайиһисини қолға алимиз. Бу лайиһә қолға елинип, мәктәптә китапханичи Г.Навирдинова тәрипидин иш-чариләр түзүлүп, балиларға оқушқа тәвсийә қилинған китаплар қараштурулди. Октябрь ейидин тартип, бу лайиһә күчигә кирди. Һәр айниң ахирида оқулған китаплар бойичә китап конференциялири уюштурулиду.
1 Е.б:3) «Туған жер» программиси
Патриотизм кіндік қаның тамған жеріңе, өскен ауылыңа, қалаң мен өңіріңе, яғни туған жеріңе деген сүйіспеншіліктен басталады.
Сол себепті, мен «Туған жер» бағдарламасын қолға алуды ұсынамын. Оның ауқымы ізінше оп-оңай кеңейіп, «Туған елге» ұласады.
«Туған жер» бағдарламасы жалпыұлттық патриотизмнің нағыз өзегіне айналады. Туған жерге деген сүйіспеншілік Туған елге – Қазақстанға деген патриоттық сезімге ұласады.
Біз ХХІ ғасырдың жаһандық картасында ешкімге ұқсамайтын, дербес орны бар ұлт боламыз десек, «Жаһандағы заманауи қазақстандық мәдениет» жобасын іске асыруға тиіспіз.
2 Е.б: «Туған жер» программиси бойичә биринчидин, оқуғучиларни патриотлуқ роһта тәрбийиләш мәхситидә 1-сентябрь-Билим күнидлики очуқ дәрисләр, Мән-Қазақстанниң патриоти» дегән мавзуларда өтүлди, киккинчидин, 2017-2018 оқуш жилиниң методикилиқ хетидә «Қазақстан тарихи», «География» және «Қазақ әдәбияти» пәнлири бойичә билим бериш орунлирида «Туған ел» кәң көләмлик мәхсәткә арналған «Туған жер» программисини мәлгә аушурушта дәрисни музей, мәдәнийәт орунлирида, тарихий имарәтләрдә өткүзүш үчүн жилиға 5 саат бөлүнди. Йеза мәктәплиридә керәклик материал йоқ болушиға мунасивәтлик видеоматериаллар тәйярлиниду.
1 Е.б:4)«Қазақстандики 100 йеңи исим» лайиһиси – мустәқиллик жиллирида утуққа йәткән, елимизниң һәр йеридә туридиған түрлүк яштики, көплигән этнос вәкиллириниң тарихи.
Лайиһидә ениқ адәмләрниң ениқ тәғдирлири билән өмүрбаянлири арқилиқ бүгүнки, заманивий Қазақстанниң сөлити көрүнүш тапиду.
2 Е.б:Вилайәт даирисидә «100 йеңи исим» лайиһәсигә өзимизниң йезидин йеник атлетика чемпиони Армия Ушуровни усундуқ. Келәчәктә «100 йеңи исим» топламлирида бесилип чиқиду дәп үмүт қилимиз.
1 Е.б: Шуниң билән «Рухани жаңғыру» намлиқ тәрбийә саатимиз тамам болди. Диққәт қоюп тиңшиғиниңларға рәхмәт.
2 Е.б:Президентимиз Н.Ә.Назарбаевниң «Өмүр сүрүш үчүн өзгиришни билиш керәк. Униңға көнмигәнләр тарих¬ниң чеңиға көмүлүп қаливериду» намлиқ сөзлири билән аяқлаштурмақчимиз.
Мәхсити: 1. Оқуғучиларни Президентимиз Н.Назарбаевниң «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» әмгиги билән тонуштуруш;;
2. Асасий тапшурмилар вә йөнилишләр һәққидә чүшәнчисини кәңәйтиш;
3. Қазақстанлиқ патриотизмға тәрбийиләш
Көрнәкликләр: презентация
Кәчниң бериши
1Е.б:-Һөрмәтлик устазлар вә оқуғучилар! Кечимиз бүгүнки күнниң асасий һөжжәтлириниң бири болған, йәни 2017 –жилниң 3-июль күни чиққан Президентимиз Н.Назарбаевниң «Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру» мақалисиниң мәхсити вә асасий йөнилишлиригә, мошу йөнилиштә атқурулуватқан ишлар һәққидә тохтилишқа асасланған.
Кечимизни патриотлуқ роһта, Қазақстан һәққидә шеирий мисралардин башлаймиз. 1-оқуғучи:
Елімнің атын айтсам-Қазақстан!
Жерімнің атын айтсам-Қазақстан!
Қойнауы қазынаға толған мекен,
Байлығым айтсам –Қазақстан!
Қазақстан- бабамнан қалған мұра,
Сенбейсің бе? Даламнан бар да сұра!
Ел мен жерді дұшпанға таптатпаған
Батырларым демесем болар күнә!
2-оқуғучи.
Қазақстан –ұлт атын ұлықты еткен,
Ұлылардың арманын ұлықты еткен
Өзге де ұлт –ұлысқа қоныс болып,
Оларға да жақсылық үйіп төккен.
Қазақстан – Республикам! Мақтанышым!
Мен сені жырлаймын мақтан үшін.
2 Е.б:Кечимиз 2 бөлүмдин ибарәт. 1-бөлүм-теориялиқ бөлүм: Нұрсұлтан Назарбаев. Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру
2-бөлүм-практикилиқ: Нұрсұлтан Назарбаев. Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру-әмәлиятта
1Е.Б: 1-бөлүм Нұрсұлтан Назарбаев. Болашаққа бағдар: рухани жаңғыру
2Е,б: Мақалә төвәндики бөлүмләрдин туриду:
Киришмә
І. ХХІ әсирдики миллий аң-сезим тоғрилиқ
ІІ.Таяу жылдардағы міндеттер
Хуласә
1Е.б: Рухани жаңғыру бүгүн башланған иш әмәс..
Атап ейтқанда, төвәндики ишлар әмәлгә ашурулди:
1.2004- жили «Мәдени мұра» программиси асасида Қазақстан территориясидики тарихий-мәдәний ядикарлиқлар йеңиланди.
2.2013-жили «Халық – тарих толқынында» программиси арқилиқ дуния архивлиридин миллий тарихимизға мунасивәтлик мәлуматлар, системилиқ түрдә жиғилип, тәкшүрүлди
Президентимиз әндики новәттә рухани жаңғыруни немидин башлаш керәк дегәндә мундақ деди:.
1 Е.б: «Мен еліміз мықты, әрі жауапкершілігі жоғары Біртұтас Ұлт болу үшін болашаққа қа¬лай қадам басатынымыз және бұқаралық санବны қалай өзгертетініміз туралы көзқарас-тарым¬ды ортаға салуды жөн көрдім. Бұл ретте, тұтас қоғамның және әрбір қа¬зақ¬стан-дықтың санасын жаңғыртудың бір¬неше бағы¬тын атап өтер едім.»
2Е.б: Қазақстанлиқларниң аң-сәвийәсини йеңилашта 6 йөнилишкә тохталди.
6. Бәсекелік қабілет
Бәсекелік қабілет дегеніміз – ұлттың аймақтық немесе жаһандық нарықта бағасы, я болмаса сапасы жөнінен өзгелерден ұтымды дүние ұсы¬на алуы. Бұл материалдық өнім ғана емес, соны¬мен бірге, білім, қызмет, зияткерлік өнім немесе сапалы еңбек ресурстары болуы мүмкін.
2. Прагматизм – өзіңнің ұлттық және жеке байлығыңды нақты білу, оны үнемді пайдаланып, соған сәйкес болашағыңды жоспарлай алу, ысырапшылдық пен астамшылыққа, даңғойлық пен кердеңдікке жол бермеу деген сөз.
Нақты мақсатқа жетуге, білім алуға, саламатты өмір салтын ұстануға, кәсіби тұрғыдан жетілуге басымдық бере отырып, осы жолда әр нәрсені ұтымды пайдалану – мінез-құлықтың прагматизмі деген осы.
Яғни, реализм мен прагматизм ғана таяу онжылдықтардың ұраны болуға жарайды.
3. Ұлттық бірегейлікті сақтау
Ұлттық жаңғыру деген ұғымның өзі ұлттық сананың кемелденуін білдіреді.
Оның екі қыры бар.
Біріншіден, ұлттық сана-сезімнің көкжиегін кеңейту.
Екіншіден, ұлттық болмыстың өзегін сақтай отырып, оның бірқатар сипаттарын өзгерту
Біріншісі – ұлттық код, ұлттық мәдениет сақталмаса, ешқандай жаңғыру болмайды.
Екіншісі – алға басу үшін ұлттың дамуына кедергі болатын өткеннің кертартпа тұстарынан бас тарту керек.
4. Білімнің салтанат құруы
Білімді, көзі ашық, көкірегі ояу болуға ұмтылу – біздің қанымызда бар қасиет.
Табысты болудың ең іргелі, басты факторы білім екенін әркім терең түсінуі керек. Жас-тары¬мыз басымдық беретін межелердің қатар¬ында білім әрдайым бірінші орында тұруы шарт. Себебі, құндылықтар жүйесінде білімді бәрінен биік қоятын ұлт қана табысқа жетеді.
5. Қазақстанның революциялық емес, эволюциялық дамуы
Біздің кешегі тарихымыз бұлтартпас бір ақи¬қатқа – эволюциялық даму ғана ұлттың өр¬кен-деуіне мүмкіндік беретініне көзімізді жеткізді.
6. Сананың ашықтығы
Көптеген проблема әлемнің қарқынды өзгеріп жатқанына қарамастан, бұқаралық сана-сезімнің «отбасы, ошақ қасы» аясында қалуынан туын¬дайды
Егер қазақстандықтар жер жүзіне үйден шық¬пай, терезеден телміріп отырып баға беретін болса, әлемде, құрлықта, тіпті іргедегі елдерде қандай дауыл соғып жатқанын көре алмайды.Көкжиектің арғы жағында не болып жатқанын да біле алмайды. Тіпті, бірқатар ұстанымдарымызды түбегейлі қайта қарауға мәжбүрлейтін сыртқы ықпалдардың байыбына барып, түсіне де алмай қалады.
1 Е.б: 2-бөлүм
ІІ. ТАЯУ ЖЫЛДАРДАҒЫ МІНДЕТТЕР
2 Е.б: Келәчәктә ишлинидиған ишлар, вәзипиләр:
2 Е.б: Алди билән бүгүнки күндә әмәлгә ашурулуватқан, асасән бизниң мәктәптә атқурулуватқан ишларға тохтилип өтәйли
1 Е.б: 1) 2012-жилниң декабрь ейида йоллиған «Қазақстан-2050» Стратегиясида «2025- жил¬дин башлап латин алфавитиға көчүш тоғрисида ейтилған. Мәзкүр мақалидә
Президентимиз Н.Ә.Назарбаев латин һәрипигә көчүш ишлирини жанландуруш һәққидә, актуаллиғи һәққидә ейтқан болса, һазир мана латин алфавити тәстиқлинип, қол қоюлди. Латин алфавитида 32 һәрип бар. Бу лайиһә жәмийәтлик пикирләрни инавәткә елип ишләнгән латин графикиси асасидики қазақ елипбәсиниң умумий стандартиниң лайиһәси болуп һесаплиниду.
2 Е.б: Латин графикиси ихчам вә инглизчә клавиатуриға мас келиду, наһайити қолайлиқ йезиқ. Бку лайиһәдә пәқәт үстүнки апострофлар елинип, қалған апострофлар ишлитилмигән.
1Е.б: Уйғур тилиға хас өзгичиликләр: Қазақ латин йезиғидики Jj(Жж) һәрипидин апостроф арқилиқ J'j'(Жж) һәрипи ясалди, чүнки бу икки тавушниң тилда ясилиш орни йеқин. Қазақ тилида һ тавуши наһайити аз учрашқачқа, униң х тавуши билән биллә һ һәрипи арқилиқ ипадиләнгән болуши мүмкин. Уйғур тилида бу икки тавуш охшашла кәң ишлитилгәнликтин, улрани бөлүп қариған тоғра. Шуңлашқа улар айрип берилди. һ-һ, х-х
2 Е.б:2) «Йеңи гуманитарлиқ билим. Қазақ тилидики 100 йеңи китап » лайиһисини қолға алимиз. Бу лайиһә қолға елинип, мәктәптә китапханичи Г.Навирдинова тәрипидин иш-чариләр түзүлүп, балиларға оқушқа тәвсийә қилинған китаплар қараштурулди. Октябрь ейидин тартип, бу лайиһә күчигә кирди. Һәр айниң ахирида оқулған китаплар бойичә китап конференциялири уюштурулиду.
1 Е.б:3) «Туған жер» программиси
Патриотизм кіндік қаның тамған жеріңе, өскен ауылыңа, қалаң мен өңіріңе, яғни туған жеріңе деген сүйіспеншіліктен басталады.
Сол себепті, мен «Туған жер» бағдарламасын қолға алуды ұсынамын. Оның ауқымы ізінше оп-оңай кеңейіп, «Туған елге» ұласады.
«Туған жер» бағдарламасы жалпыұлттық патриотизмнің нағыз өзегіне айналады. Туған жерге деген сүйіспеншілік Туған елге – Қазақстанға деген патриоттық сезімге ұласады.
Біз ХХІ ғасырдың жаһандық картасында ешкімге ұқсамайтын, дербес орны бар ұлт боламыз десек, «Жаһандағы заманауи қазақстандық мәдениет» жобасын іске асыруға тиіспіз.
2 Е.б: «Туған жер» программиси бойичә биринчидин, оқуғучиларни патриотлуқ роһта тәрбийиләш мәхситидә 1-сентябрь-Билим күнидлики очуқ дәрисләр, Мән-Қазақстанниң патриоти» дегән мавзуларда өтүлди, киккинчидин, 2017-2018 оқуш жилиниң методикилиқ хетидә «Қазақстан тарихи», «География» және «Қазақ әдәбияти» пәнлири бойичә билим бериш орунлирида «Туған ел» кәң көләмлик мәхсәткә арналған «Туған жер» программисини мәлгә аушурушта дәрисни музей, мәдәнийәт орунлирида, тарихий имарәтләрдә өткүзүш үчүн жилиға 5 саат бөлүнди. Йеза мәктәплиридә керәклик материал йоқ болушиға мунасивәтлик видеоматериаллар тәйярлиниду.
1 Е.б:4)«Қазақстандики 100 йеңи исим» лайиһиси – мустәқиллик жиллирида утуққа йәткән, елимизниң һәр йеридә туридиған түрлүк яштики, көплигән этнос вәкиллириниң тарихи.
Лайиһидә ениқ адәмләрниң ениқ тәғдирлири билән өмүрбаянлири арқилиқ бүгүнки, заманивий Қазақстанниң сөлити көрүнүш тапиду.
2 Е.б:Вилайәт даирисидә «100 йеңи исим» лайиһәсигә өзимизниң йезидин йеник атлетика чемпиони Армия Ушуровни усундуқ. Келәчәктә «100 йеңи исим» топламлирида бесилип чиқиду дәп үмүт қилимиз.
1 Е.б: Шуниң билән «Рухани жаңғыру» намлиқ тәрбийә саатимиз тамам болди. Диққәт қоюп тиңшиғиниңларға рәхмәт.
2 Е.б:Президентимиз Н.Ә.Назарбаевниң «Өмүр сүрүш үчүн өзгиришни билиш керәк. Униңға көнмигәнләр тарих¬ниң чеңиға көмүлүп қаливериду» намлиқ сөзлири билән аяқлаштурмақчимиз.